نظریه گرانش از نیوتن تا هاپکینز
تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۱۳۰۳۲۵
استاد دانشگاه شهید بهشتی و سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم با اشاره به این که دانشمندان ایرانی در پیشرفتهای نوین علم فیزیک سهم داشتهاند، به ارائه سخنرانی با عنوان "نظریه گرانش از نیوتن تا هاپکینز" پرداخت.
به گزارش ایسنا، نعمت الله ریاضی در پنجمین دوره تجلیل از پژوهشگران جوان برجسته علوم پایه که امروز (پنجشنبه) در فرهنگستان علوم برگزار شد، به ارائه سخنرانی با عنوان "نظریه گرانش از نیوتون تا هاپکینز" پرداخت و در این باره خاطر نشان کرد: سه اکتشاف بزرگ در دهههای اخیر کشف انبساط شتاب دار کیهان، کشف امواج گرانشی ناشی از ادغام سیاه چالهها و نخستین تصویر برداری از نواحی اطراف و سایه سیاه چاله فوق سنگین کهکشان M87 بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی در ادامه ضمن اشاره به مفهوم "گرانش" در این باره توضیح داد: گرانش عامل پیوند ما به سطح زمین، عامل تشکیل دهنده ستارگان و سیارات و نگه داشتن جو زمین و سیارات است.
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم در بخش دیگری از صحبتهای خود، ادامه داد: سیارات یا قمرهای دارای جرم کم فاقد جو هستند و سیارات غول پیکری مانند مشتری و زحل حتی گازهای هیدروژن و هلیوم را در جو خود حفظ میکنند. این در حالی است که گرانش عامل ایجاد فشار در مرکز خورشید و تولید انرژی هستهای از طریق هم جوشی و نیز منبع انرژی برای نیروگاههای آبی نیز به شمار میآید.
ریاضی در عین حال سپس به مفهوم گرانش قبل از ۱۸۰۰ میلادی پرداخت و در این زمینه خاطر نشان کرد: در آن زمان این سوال برای بشر مطرح بود که چه عاملی اجسام را به سمت پایین میکشد. در این خصوص ارسطو یک توجیه نیمه فلسفی و نیمه علمی را ارائه داد؛ آن هم این که همه اجسام به سمت محل طبیعی خود حرکت کرده و اجسام سنگینتر تمایل بیشتری برای حرکت به سمت مرکز عالم یا مرکز کره زمین دارند.
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم، اضافه کرد: دانشمندان قرون وسطی همچنین توماس آگوئیناس تقریباً با ارسطو و دیدگاه یونان باستان هم نظر بودند، در حالی که در همین زمان نظرات دانشمندان اسلامی جالب توجه بوده است؛ از جمله ابوریحان در "قانون مقصودی" اشاره میکند که "انسانها در زمین بر روی سطح بیرونی قطرهای کره ایستادهاند و بر روی زمین اجسام سنگین به سمت پایین میل دارند." همچنین شریف ادریسی بیان میکند که "زمین همچون آهن ربایی که آهن را جذب میکند جاذب اجسام سنگین است."
به پایان رسیدن دوران تفکر زمین مرکزی با فرا رسیدن انقلاب کوپرنیکی
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم در بخش دیگری از صحبتهای خود، گفت: کوپرنیک با ارائه نظریه "خورشید مرکزی" دوران طولانی تفکر زمین مرکزی را به پایان رساند و انقلاب "کوپرنیکی" بعدها باعث شد که تحولات در فیزیک و گرانش رخ دهد؛ از جمله این تحولات اثبات هم عرضی از سوی گالیله بود که نشان داد که همه اجسام صرف نظر از جنس و وزن با شتاب یکسانی سقوط میکنند.
وی در ادامه به کشف قوانین سه گانه حرکت مداری سیارات از سوی "کپلر" اشاره کرد و در این باره خاطر نشان کرد: نیوتن نقطه مرکزی تاریخ گرانش محسوب میشود. او در کتاب خود به معرفی قوانین "حرکت" و نظریه "گرانش جهانی" پرداخت.
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم در بخش دیگر از سخنان خود، اضافه کرد: بعد از نیوتن "لاپلاس" سعی کرد که گرانش "نیوتن" را با جزئیات هر چه بیشتری بیان کند. او نظرات خود را در کتاب پنج جلدی "مکانیک سماوی" عنوان کرد.
وی در عین حال اظهار کرد: همیلتون نیز به توسعه نظریه قابل توجهی در حوزه "مکانیک و گرانش" دست پیدا کرد که به تابع همیلتونی انجامید و الهام بخش نظریه "کوآنتوم" محسوب میشود. اصل حداقل کنش همیلتون یکی از بنیادیترین اصول در فیزیک است و اصل فرما در اوپتیک نیز از قاعده مشابهی تبعیت میکند.
انیشتین و حل معمای گرانش در ۱۹۱۵
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم در ادامه اظهاراتش، خاطر نشان کرد: انیشتین که به انحنای فضا زمان و توزیع ماده و انرژی در فضا پرداخت و در سال ۱۹۱۵ توانست با بیان نظر خود "گرانش مساوی خمش فضا زمان" معمای گرانش را حل کند که این همان "گرانش نسبیت یا خمیده شدن فضا زمان در اطراف اجرام" است.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود، در عین حال توضیح داد: نظریه "مه بانگ" اطلاعات خارق العاده ای از تغییر و تحولات در ثانیههای اول پیدایش "کیهان" به ما میدهد. معادلات انیشتین، معادلات پیچیدهای هستند که بر خلاف انتظار پاسخهای ساده ای دارند. از جمله "شوارتز شیلد"، "پنروز"، "ایزرائیل"، "ویلر"، "هاپکینز" به این معادلات پاسخ دادند و هر کدام به نکاتی از نظریه گرانش پی بردند که مهمترین آنها نظریات "هاپکینز" است.
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم یکی از جالبترین پیشبینیهای نظریه گرانش را وجود "سیاه چالهها" دانست و یادآور شد: سیاه چالهها ویژگیهای عجیبی از خود نشان میدهند و همواره مورد توجه بودند از جمله این که زمان در افق رویداد سیاه چاله متوقف میشود.
کشف امواج گرانشی ناشی از ادغام سیاه چالهها
ریاضی گفت: کشف امواج گرانشی ناشی از ادغام سیاه چالهها که تأییدی بر گرانش انیشتین بود، سر و صدای زیادی را به پا کرد و توانست نوبل دریافت کند. تاکنون یازده مورد ادغام مشاهده شده است و این انتظار میرود که این تعداد در سالهای آینده افزایش داشته باشد.
ثبت اولین تصویر از "سیاه چاله"
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم با اشاره به ثبت اولین تصویر از سیاه چاله، اضافه کرد: در این رویداد هشت رصدخانه و رادیویی بزرگ از سراسر جهان مشارکت داشتهاند و باید یادآور شد که اکتشافات بزرگ به صورت انفرادی اتفاق نمیافتد.
ریاضی ادامه داد: بزرگترین سهم "هاپکینز" از گرانش تلفیق نظریه گرانش با کوآنتوم بود و منتظر هستیم که نظریه انقلابی "گرانش کوانتومی" ظهور کند.
وی در سخنان خود در مراسم تجلیل از پژوهشگران جوان علوم پایه، به مفهوم "پادگرانش" یا "دافعه گرانشی" اشاره کرد و در این باره خاطر نشان کرد: یکی از رویاهای قدیمی بشر این است که جسمی را پیدا کند که به جای جذب به کره زمین از آن دفع شود. این در حالی است که ثابت شده است که نوعی از پاد گرانش در سطح کیهان وجود دارد، اما هنوز جسمی در لابراتوار پیدا نشده است که پادگرانش نشان دهد و امیدوار هستیم که در آینده پیدا شود. پادگرانش را به نوعی انر ژی مرموز، تحت عنوان انرژی تاریک و خلأ کوانتومی نسبت میدهند.
سرپرست شاخه فیزیک فرهنگستان علوم در پایان، اضافه کرد: از چشم اندازهای علم فیزیک جستجو برای کشف نواقص نظریه "نسبیت عام" کشف ابعاد فضا زمان، گرانش کوانتومی و رویکردهای مدرن در گرانش است که میتواند باز تعریف فضا زمان به عنوان پدیده ظهوری "EMERGENT" بی انجامد که خوشبختانه برخی از ایرانیان یا ایرانی الاصلها در پیشرفتهای علمی این حوزهها سهم داشتند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: فرهنگستان علوم فیزیک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۳۰۳۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نظریه ولایت فقیه آیتالله لاری تفاوتی با نظر امام (ره) ندارد
تولیت حرم مطهر شاهچراغ (ع) گفت: نظریه ولایت مطلقه فقیه آیت الله لاری هیچ تفاوتی با نظریه ولایت مطلقه فقیه حضرت امام (ره) ندارد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، حجتالاسلام ابراهیم کلانتری در همایش مرجعیت شیعه، حکمرانی و تمدن اسلامی با محوریت واکاوی اندیشههای مرحوم آیت الله سید عبدالحسین نجفی لاری، اظهارداشت: این نشست در حقیقت پاسداشت نام، مرام، راه و شخصیت وارسته، زمانشناس، مجاهد و ظلمستیزی است که نام مبارکشان در تاریخ سیاسی معاصر نقش بسته است، و بحمدالله سرمشقی برای عالمان، اندیشمندان و مجاهدان راه حق تا پایان تاریخ است.
وی افزود: با نگاهی اجمالی به زندگی این مرد بزرگ و مجتهد عالیمقام، درمییابیم این عالم بزرگ، محضر اساتید بزرگی، چون میرزای شیرازی تلمذ کرد که حقیقتا سهم عظیمی در مبارزات و نهضتهای یکصد و پنجاه سال اخیر کشور داشته است.
کلانتری ادامه داد: از دیگر اساتید مرحوم آیت الله سید عبدالحسین نجفی لاری، مرحوم عارف بالله، ملا حسینقلی همدانی و محقق ایروانی را میتوان نام برد. علامه سید عبدالحسین لاری در ردیف آخوند خراسانی و در زمره شاگردان میرزای شیرازی است. آخوند خراسانی که بزرگترین رهبر مشروطه بوده است.
تولیت حرم مطهر شاهچراغ (ع) گفت: آیت الله لاری شخصیتی بود که در سن بیست و دوسالگی به درجه اجتهاد رسیده بود، و در این سن، از میرزای شیرازی و محقق ایروانی، اجازه اجتهاد داشت. این امر، نشانگر نبوغ فکری، استعداد و سختکوشی این عالم بزرگ شیعی است.
وی گفت: یکی از اتفاقاتی که در دوران مرحوم آیت الله نجفی لاری در ایران افتاد این است که کشور به دو بخش تقسیم شد. قسمت شمالی در دست روسیه و قسمت جنوب در استعمار و استثمار انگلستان درآمد. در این زمان به خاطر قحطی و جنایات انگلیس جمعیت ایران حدوداً نصف شد.
کلانتری تصریح کرد: این عالم بزرگ همزمان در سه جبهه جنگید: استعمار انگلستان، استبداد قاجار و یک جهاد همه جانبه پیریزی کرد و نظام اسلامی بر مبنای ولایت فقیه را بنیان نهاد.
وی ادامه داد: کاری که مرحوم عبدالحسین نجفی لاری انجام داد همان کاری است که انقلاب کبیر اسلامی حدود 60، 70 سال قبل در مقیاس وسیعتر انجام داد. حرکت آیت الله سید عبدالحسین لاری، یکی از زمینههای شکلگیری انقلاب اسلامی ایران، و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی بر مبنای نظریه ولایت مطلقه فقیه است.
کلانتری گفت: با برگزاری این نشستها شاید بتوانیم کمی از دین خود را به این فقیه بزرگ ادا کنیم، تا نسل جدید بتوانند از خرمن دستاورد بزرگان دین بهرهمند شوند.
تولیت حرم مطهر شاهچراغ (ع) گفت: نظریه ولایت مطلقه فقیه آیت الله لاری هیچ تفاوتی با نظریه ولایت مطلقه فقیه حضرت امام (ره) ندارد، تنها تفاوت این است که حضرت امام (ره)، برای نخستین بار نظریه ولایت مطلقه فقیه را در سال 1322 که کتاب کشف اسرار را نوشتند، مطرح و اعلام کردند؛ اما مرحوم آیت الله لاری، پنجاه سال قبل از امام (ره)، آن را اعلام کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه جهرم نیز در این مراسم گفت: اولین و تنهاترین شخصی که عمق شخصیت این عالم بزرگ را متوجه شدند، رهبر معظم انقلاب بودند. ما از ایشان یاد گرفتیم که این عالم ربانی چه ظرفیتهای داشتند و میشود از آن درس گرفت.
حجتالاسلام والمسلمین منصور مهدوی با بیان اینکه اولین وجه ایشان باور عملی بود که به ولایت فقیه داشتند، تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب تاکید بسیار داشتند که اولین حکومت کوچک اسلامی را ایشان تاسیس کردند و ما تا زمان امام خمینی(ره) همچون شخصیتی نداریم.
وی از نامگذاری روز 19 اردیبهشت به نام این عالم و فقیه عالیقدر خبر داد و گفت: یکی از کارهایی که در دست پیگیری است، ثبت این روز به نام این فقیه فقید است و امیدواریم این همایشها سرآغازی برای نکوداشتهای بعدی باشد.
مهدوی افزود: مقابله با استعمار انگلیس، مقابله با تجزیه کشور و فتوای بازگشت مناطق جدا شده به کشور، اقتصاد مقاومتی که اظهار کردن باید تولیدات داخلی داشته باشیم، جزیی از تلاشها و نگرشهای عملی این عالم ربانی بود.
محمدهادی ایمانیه استاندار فارس با بیان اینکه شخصیت آیت الله العظمی سید عبدالحسین نجفی لاری ترکیبی از فقاهت به عنوان شاگرد میرزای شیرازی، عرفان به عنوان شاگرد ملاقلی همدانی و شجاعت و زمانشناسی، کم نظیر است، گفت: فارس استانی بسیار با اصالت و ریشه دار است از جنبههای فقاهت، شجاعت و عرفان در قله قرار دارد.
وی افزود: سید عبدالحسین نجفی لاری که امروز صدمین سال رحلت وی را گرامی و سبک زندگی او را زنده نگه میداریم، یادآور این است که استان فارس ذخایر ارزشمندی دارد که مورد غفلت قرار گرفته است.
استاندار فارس گفت: این عالم شجاع، انسانی است که با شجاعت و تحمل هجمههای مختلف، مقاوم ایستاد، لشکر تشکیل دارد و در مقابل استبداد انگلستان ایستادگی کرد و همزمان به فکر مردم و فقرا نیز بود و در روزهای قحطی و خکسالی که به دنبال جنایتهای انگلیس در کشور رخ داده بود، با تجار هندی ارتباط برقرار میکرد و خود میان مردم نان و خرما توزیع میکرد.
ایمانیه خاندان نجفی لاری را استوانههای فارس دانست که باعث قوام این استان هستند و اظهار کرد: باید این الگوهای ارزشمند را به جوانان گمگشته امروز معرفی کرد تا هویت در هویت ملی و دینی خود از آنها الگو بگیرند و کمتر به سوی الگوهای به ظاهر زینت داده شده غربی بروند.
وی با اشاره به نشست خود با وزیر نفت، گفت: آرامستان دارالسلام شیراز مدفن یکهزار نفر از فقها، علما و بزرگان دینی و معنوی کشور است که باید معرفی شوند.
ایمانیه اعلام کرد: وزیر نفت برای اختصاص اعتباری به بازسازی دارالسلام که پس از بقیع، قدیمیترین قبرستان جهان اسلام است، قول مساعدت داد.
استاندار فارس اظهار کرد: در دنیایی که از مشکلات اساسی آن کمبود الگوهای بشر است و جوانان سرگشته هستند، عدم ارائه الگوهایی به این ارزشمندی، کم لطفی نسبت به اصالتهای استان است.
انتهای پیام/424